تعریف تابعیت مضاعف (دوگانه)
تابعیت مضاعف به این معنی است که فردی تابعیت بیش از یک کشور را داشته باشد. در واقع همزمان شهروندی دو یا چند کشور را دارا می باشد.
برخی از کشورها موضوع تابعیت مضاعف را به رسمیت نمی شناسند. به عنوان مثال کشور ایران (و یا ترکیه) که تابعیت مضاعف را به رسمیت نمی شناسد، کاری با تابعیت های دیگر شما نداشته و آن را غیر قانونی نمی داند. بلکه در خاک و سفارت خانه های ایران (و یا ترکیه)، مانند یک ایرانی (و یا ترک) با او رفتار می کنند.
تابعیت مضاعف در ایران
اصل 41 و 42 قانون اساسی و اصول 976 تا 991 قانون مدنی ایران، در مورد تابعیت و یا عدم تابعیت تصریح دارد. اصل 41 قانون اساسی می گوید تابعیت کشور ایران حق مسلم هر فرد ایرانی می باشد. و دولت نمی تواند از هیچ ایرانی سلب تابعیت کند. مگر به درخواست خود او یا در صورتی که به تابعیت کشور دیگری درآید.
در واقع قانون مدنی ایران، اصولا تابعیت دوم ایرانیان را به رسمیت نمی شناسد. با اینکه می تواند بر اساس قوانین موجود برای کسانی که تابعیت کشور دیگری دارند، محدودیت هایی قائل شود.
ترک تابعیت (Expartiation) به معنای عملی می باشد که فرد با قبول تابعیت کشوری دیگر، موجب قطع روابط بین خود و دولت متبوعش گردد. قانون ایران نیز ترک تابعیت را با توجه به اصل آزادی افراد، جایز دانسته ولی در عین حال سختگیری هایی در این مورد نشان داده است. که طبق ماده قانون 988 قانون مدنی ایران، شرایط ترک تابعیت به شرح زیر است:
1- داشتن حداقل 25 سال سن
2- اجازه هیأت وزرا جهت خروج از تابعیت
3- انجام خدمت نظام وظیفه
4- انتقال اموال غیر منقول ظرف مدت 1 سال
5- خروج از ایران ظرف مدت 3 ماه
تابعیت مضاعف در ترکیه
با استناد به ماده 44 قانون شهروندی ترکیه به شماره 5901 ، تابعیت مضاعف در ترکیه به این صورت می باشد:
بنا به هر دلیلی افرادی که تابعیت کشور خارجی را اخذ کرده اند، مجبور به ابراز کلیه ی مدارک مربوطه بوده و در صورت اعلام نتیجه ی بررسی ها در خصوص این موضوع و اثبات هویت این اشخاص، براساس مدارک موجود در اداره ثبت، در مورد اخذ تابعیت مضاعف آن ها تصمیم گرفته می شود.
طبق قانون شهروندی ترکیه، شخصی که براساس خواسته خود، تمایل به اخذ تابعیت دیگر می باشد، موظف است براساس شرایط و قوانین به دولت اعلام و ابراز نماید. و بدون از دست دادن تابعیت ترک خود، می تواند شهروندی یا تابعیت کشور دیگر را اخذ نماید.
اشخاصی که تمایل به اخذ تابعیت کشور دیگری دارند، باید به صورت یک شخص حقیقی درخواست رسمی و کتبی خود را به یکی از سازمان ها و ارگان های مربوطه مانند دادگستری، وزارت امور خارجه، وزارت امور داخله و یا کنسولگری کشور مربوطه ابراز نماید. که تمامی مدارک هویتی آن شخص باید به صورت رسمی ترجمه و تأیید نوتر شده و به سازمان مربوطه اعلام گردد.
